Alınmak mı? Alıntılamak mı?

Bugün konuşmak istediğim konu alıntılar hususunda olacak. Verdiğimiz emekleri sahiplenirken bile nasıl çekine çekine söylediğimizi hatta belki söyleyemediğimizi anlatmak istiyorum. Kitabın ortasından konuşalım haydi.

Verdiğimiz emekler eğer somutsa onlara sahip çıkma konusunda hem çekingen değiliz hem de insanlar somut emeklerimize sahip çıkmamız konusunda bizi haklı görüyor fakat bu emekler soyutsa aynı haklılığın bize teslim edilmemesi gibi ilginç bir paradoksla karşı karşıya kalıyoruz. Örnek olarak; yazdığımız bir cümle, bir yazı veya kitap hatta bir fikir? Bunlardan yapılan isimsiz alıntılara “aman ne olacak sanki” gibi avam bir tepki aldığımız düşünülecek olursa saygı kavramının henüz insan ilişkilerinde hak ettiği yeri bulamadığı için üzülmemiz gerekiyor. Nitekim satın aldığımız bir eşya için “aman ne olacak sanki” diyerek diğer insanların izinsiz kullanımına şahit olmuyorken veya bu gibi bir duruma muhatap olduğunuzda cem’i cümle topluluğun sizi haklı bulması sonucu içimizi rahatlıyorken aynı haklılık dönütünü soyut emeklerimiz hususunda alamıyoruz. “Altı üstü bir cümle amma tatava yaptın” tepkisi yukarıda da söylediğim gibi avam bir karşılık. İsim belirterek alıntı yapmak elitliktir, kullanmaktan çekinmeyiniz diyerek kamu spotu verdikten sonra devam edelim. İnsanlar şunu anlamıyor veya anlamak onlara zor geliyor: Yazı yazmak emek verilen bir iştir. Bu emek ister bir paragraflık ürün isterse bir kitap değişen bir şey yok. Emek emektir. Bu emekteki alın terinde diğerlerinden beklendiği gibi somut bir alın teri olmasa da yaşanılan en acı veya en mutlu anların izleri var. Çoğu insanın yüzleşmediği anıların yüzleşirkenki sancısı var. Uykusuzluk var. Parmakların tıkırtıları eşliğinde tutulan nefesler var. Bizim sorunumuz duyguları ve zihinde yaşananları somuttan saymamaktır. Amma da abarttın he. Altı üstü bir cümle. E madem altı üstü bir cümle o cümleleri yazacak akıl sizde de var? Bu yazıların içinde hislerimizin izlerini taşıyan kelimeler var. Bunlar isme atıfla alıntılanmayı hak etmez mi? Emeğimizin peşine düştük diye cimrilikle ithaf edilmeyelim de aman. (kahkahalar)

Bunun yanı sıra isim vererek alıntılama yapmanın bir kültür olduğunu düşünüyorum. Bu bir incelik. Elbette kimsecikler bana katılmak zorunda değil. Kimseciklere de bunu kanıtlamak zorunda değiliz. Fakat bunun bir incelik olduğunu söylemek zorundayız.

Sıradan bir cümlenin peşine bu kadar düşülür mü peki? Daha baştan yanlış kurulan bir mantık bu. Gerçekten kurduğumuz cümleler sıradan mı? Tek bir cümle bile olsa bizden bir parça değil mi, yaşantımızdan bir eser izi taşımıyor mu, alıntılanırken isim hakkı yok mu? Fakat dışarıdan öyle gözükmüyor anladığım kadarıyla. Çünkü “altı üstü bir cümle” kategorisinden ileri geçemiyor nedense. Madem altı üstü bir cümle o altı üstü cümleyi kuracak zeka herkeste vardır değil mi? Çalıntılamak neden? Tanınmış biri asla böyle bir muameleye maruz kalmaz. Ne kadar garip? Esasında buradaki tek garip, henüz tanınmadığı için cümleleri isim verilmeden alıntılanan kişidir. Biraz olsun tanınmış birinin cümlesini bu denli özgür kullanabilirler miydi? Sanmam. Diyelim ki bütün çekingenliğinizi üstünüzden atıp sizden yapılan bir alıntıya karşı -isimsiz olduğu için- rahatsızlığınızı dile getirdiniz bu kez ilginç bir öfke ile karşı karşıya kalıyorsunuz. Sanki cümle kendininmiş gibi davranan birinin nereye kusacağını bilmediği öfkesinin muhatabı oluyorsunuz. Çünkü tanınıyor olsanız saygı duyacak. Bir de bu minvalden konuşmak lazım. Tanınan insanlara duyulan saygı. Pek tabii yapay saygı.

Velhasıl emeklerimizin peşinden koşmanın bir ayıbı yoktur. Çekinmemizin de bir anlamı yok. Maddi-manevi bütün emeklerin hakkını savunmak en asli görevimiz. Çünkü biz kendimizi savunmaz veya anlatmazsak bunu bizim adımıza kimse yapmayacak ve biz kendimizi ne derece savunabiliyorsak çevremize o derece cesaret vereceğiz. Bize ait olanı ne kadar savunabiliyorsak aslında sevdiklerimizi de o kadar savunabiliyoruz demektir. Umarım aydınlatıcı bir yazı olmuştur.

Sevgiler