Dünyanın İlk Mimarı: Hz. Yusuf (Imhotep)-I

DÜNYANIN İLK MİMARI: HZ. YUSUF (IMHOTEP) I

Mimarlık alanı çalışmalarına adımımızı öncelikli olarak ilk mimarı tanıyarak atalım.

Imhotep tarihin yazdığı ilk mühendis, mimar ve doktor olarak biliniyor. Antik Mısır ve Kur’an kayıtları birlikte incelendiğinde Kral Zoser’in baş veziri Imhotep olarak bildiğimiz kişinin Hz. Yusuf olabileceği üzerinde kanıtlar bulunmakta. Birlikte bu konuyu irdeleyelim.

‘MODERN’ KRONOLOJİ (ASHTON & DOWN 2006)

TARİH                          MISIR                                                                  İSRAİL

MÖ 2080                       Menes (İlk Hanedan)                                             İbrahim

MÖ 1900                     Zoser (3. Hanedan) + İmhotep                   Yusuf

MÖ 1531                       Amenemhet III (6. Firavun 12. Hanedan)             Musa

MÖ 1445                       Neferhotep I (13. Hanedan)                                   Çıkış (Musa)

MÖ 1405-1018              Hyksos (15. ve 16. Hanedan)                                Joshua – Saul

MÖ 1018                       Amenhotep I ve Thutmosis I (18. Hanedan)          Davud

MÖ 950                         Hatshepsut (18. Hanedan), (Sebe Melikesi)          Süleyman

MÖ 929                         Thutmosis III (18. Hanedan)                                 Jereboam

Geleneksel Mısır Kronolojilerinde yapılmış hatalardan kaynaklı uzunca yıllar iki ismin farklı kişiler olabileceği düşünülüyordu. Fakat Ashton ve Down tarafından yapılan Modern Kronoloji sonrasında hem Mısır hem İsrailoğullarının tarih akışındaki boşluklar doğrularıyla doldu.

İncelenen ve araştırmalara konu olan belgelerle Imhotep ve Hz. Yusuf’un aynı kişi olduğu kanısı güçlendi, çoğu arkeolog ve tarihçi tarafından bilgiler kesin kanıt olarak kabul edilmekte.

HZ. YUSUF VE KUR’AN ÜZERİNDEN İNCELEME

Diğer peygamber kıssalarının aksine, Yusuf peygamberin hayatı bir bütün olarak Yusuf suresinde verilir. Yusuf peygamberin; çocukluğunu, köle olarak satılmasını, hapse girmesini, en sonunda da Mısır’a yönetici olmasını, Mısır’ı kıtlıktan kurtardığını Kur’an’dan öğrenmekteyiz.

(Hz. Yusuf’un Kuyudan Çıkarılışı)

Yusuf Suresi Ayetlerinden;

21. Onu satın alan Mısırlı adam karısına, “Ona değer ver, güzel bak! Umarım ki bize faydası dokunur veya onu evlât ediniriz.” dedi. İşte böylece Yusuf’a orada bir yer sağladık ve bunu (rüyada görülen) olayların yorumunu ona öğretelim diye de yaptık. Allah, emrini yerine getirmeye kadirdir. Fakat insanların çoğu bunu bilmezler.

22. Yusuf olgunluk çağına erişince, ona hikmet ve ilim verdik. İşte güzel davrananları biz böyle mükâfatlandırırız.

43. Kral dedi ki: “Rüyamda yedi arık ineğin yedi semiz ineği yediğini gördüm. Ayrıca yedi yeşil ve bir o kadar da kuru başak gördüm. Efendiler! Eğer rüya yorumluyorsanız bu rüyamı da bana yorumlayın.”

Hz. Yusuf’tan Olayların Tevili:

46. (Zindana gelerek) “Yusuf! Ey özü sözü doğru arkadaş! (Rüyada görülen) yedi arık ineğin yediği yedi semiz inek ile yedi yeşil, bir o kadar da kuru başak hakkında bize yorum yap. Umarım ki, bu bilgiyle insanlara dönerim ve umarım onlar da belki (ne yapacaklarını) bilirler” dedi.

47 – 49. Yusuf şöyle dedi: “Her zaman yaptığınız gibi yedi sene ekin ekeceksiniz. Sonra yemek için ayıracağınızdan ibaret olan az bir miktar hariç, hasat ettiğiniz ürünü başağında iken bırakın (böyle saklayın). Sonra bunun ardından yedi kıtlık yılı gelecek ve o yıllar, saklayacaklarınızdan az bir miktar (tohumluk) hariç, biriktirdiklerinizi yiyip bitirecektir. Sonra bunun ardından bir yıl daha gelecek; artık o yıl insanlar ilâhî yardıma mazhar olacaklar ve o yılda sıkma besinler üretecekler.

Yönetici Olarak Hz. Yusuf:

54. Kral dedi ki: “Onu bana getirin, onu kendime özel danışman edineyim.” Onunla konuşunca, “Bugün sen katımızda yüksek yeri olan, güvenilir birisin” dedi.

55. Yusuf da, “Beni ülkenin hazinelerine tayin et! Çünkü ben çok iyi korurum ve bu işi bilirim” dedi.

56. Böylece Yusuf’a orada dilediği gibi hareket etmek üzere ülke içinde yetki verdik. Biz dilediğimiz kimseye rahmetimizi eriştiririz. Güzel davrananların mükâfatını zayi etmeyiz.

Hz. Yusuf’un yönetici olması Kitabı Mukaddes’in Yaratılış bölümünde de  yer alır:

41. Seni bütün Mısır’a yönetici atıyorum.

42. Sonra mührünü parmağından çıkarıp Yusuf’un parmağına taktı. Ona ince ketenden giysi giydirdi. Boynuna altın zincir taktı.

43. Onu kendi yardımcısının arabasına bindirdi. Yusuf’un önünde, “Yol açın!” diye bağırdılar. Böylece hükümdar ona bütün Mısır’ın yönetimini verdi.

44. Yusuf’un adını Safenat-Paneah (yaşam koruyucusu) koydu. On Kenti’nin kâhini Potifera’nın kızı Asenat’ı da ona karı olarak verdi. Yusuf ülkeyi boydan boya dolaştı.

Kur’an ve Kitabı Mukaddes’te Yusuf peygamber üzerinden elde ettiğimiz bilgileri tarihte aradığımızda hem İslam hem İsrail hem de Antik Mısır kaynaklarında görmemiz gerekmektedir. Bu kaynakları birlikte tarayacağız.

Antik Mısır tarihinin de Yusuf peygamberin kıssasıyla karşılaştırılması bu konu bakımından oldukça elzemdir. Yusuf peygamberin Mısır tarihinde yer alması gayet tabî bir durumdur. Bu nedenle Yusuf peygamberin izini Mısır’ın tarihinde de aramamız gerekiyor. Bunu yapacağız ki; Yusuf Suresi boyunca işlenen tüm konuların bilgisine ulaşacağız.

Mısır’da yapılan arkeolojik çalışmalarda elde edilen bilgiler, hiyerogliflerin deşifre edilmesi ile Antik Mısır tarihinde yer alan Imhotep ile Kitabı Mukaddes’teki Joseph (Yusuf ) peygamberin aynı kişi olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.

(Basamaklı Piramit)

Kur’an’da Yusuf kıssasında çizilen Yusuf peygamber portresi ile Mısır tarihindeki bilgiler Imhotep’e ait bilgilerle tıpatıp uymaktadır. Mısır tarihinde Imhotep; kraliyet ailesinden değildir. Ancak en üst seviyede yöneticilik yapmıştır. Papirüslerdeki bilge sözleri, vizyonu, isabetli analizleri ve kararları ile şaşırtıcı şekilde Yusuf peygambere benzemektedir. Yedi senelik bolluğun ardından yedi sene sürecek kıtlığı önceden görüp tahıl ambarı olarak Basamaklı Piramidi zamanında bitirmesi de dikkat çekicidir. Sehel Adası Kitabesinde 7 yıllık kıtlığın Imhotep tarafından kurtarıldığı anlatılır. Ayrıca, Yusuf peygamber dönemine ait sikkeler bulunmuştur. Sikkelerin üzerinde; yedi yıl bolluğu, yedi yıl kuraklığı simgeleyen yedi semiz, yedi zayıf inek ve yedi yeşil, yedi kuru başak saplarının olduğu şekiller bulunuyor. Bütün bu veriler Yusuf Suresi 47-49. ayetlerinin arkeolojik kanıtlarıdır.

Yusuf peygamber ile aynı kişi olan Imhotep’in Antik Mısır kayıtlarındaki bilgilerine bir sonraki yazımda göz atalım.

Basamaklı Piramit hakkında daha fazla bilgi edinmek isterseniz National Geography’nin ‘The Inventor of the First Pyramid | Lost Treasures of Egypt’ adlı belgeselini izlemenizi tavsiye ederim.