Dünyanın İlk Mimarı: Hz. Yusuf (Imhotep)-II

İMHOTEP VE ANTİK MISIR KAYITLARI ÜZERİNDEN İNCELEME

‘HZ. YUSUF, MISIR TARİHİNDE İMHOTEP İSMİYLE KAYITLIDIR.’

Mısır hiyerogliflerinden ve papirüslerden elde edilen bilgilere göre; İmhotep, Mısır kraliyet ailesinden olmayan, Kral Zoser tarafından ülkenin her yerine hükmeden idareci olarak atandığı bilinir. İmhotep hakkındaki bilgiler bunlarla da sınırlı değil: Mimarlık, astronomi, bilgelik, Mısır’ın büyük veziri olmak üzere pek çok unvana sahipti.

İnceleme Konumuz Olan Dünyanın İlk Mimarı Olarak İmhotep

Antik Mısır kayıtlarında İmhotep’in, ülkesini 7 yıllık kıtlıktan kurtarmak üzere Kral Zoser tarafından görevlendirildiği bilgisi yer alır. Tıpkı bildiğimiz ve iman ettiğimiz üzere Hz. Yusuf gibi. Sakkara kentinde bulunan Basamak Piramidini mimar olarak inşa etmiştir. Piramit, tahıl ambarı olarak tasarlanmış. Dünyada bilinen ilk piramit olan Basamaklı Piramit’in malzemesi o zamana kadar kerpiç kullanılarak yapılan eserlerin aksine yine bir ilk olarak kireç taşından yapılmıştır. Binaların sağlamlığını sağlayan kolon sistemini ilk kullanan mimar olmuştur.

Astronom

Kral Zoser’in heykelinin kaidesinde, Antik Mısır tarihinde ilk ve son olarak kraliyet ailesinden olmayan birinin adı ve unvanları yazılıdır. Bu kişi İmhotep’tir. Birçok bilim adamı, Kral Zoser tarafından adını ve unvanlarını kendi heykeli üzerine yazdırarak İmhotep’i onurlandırdığını kabul etmektedir.

Aslında, Mimarlık ve Astronomi, eski Mısır dönemlerinde oldukça çok iç içe geçmişti. Piramit kompleksinin her mimari bileşeninin hizalaması, yıldızların konumuna ve dünyanın gerçek yönüne göre sabitleştirilmeleri için her iki bilim birlikte kullanılıyordu.

İmhotep’in Gözlemlediği On Bir Yıldız, Güneş ve Ay

İmhotep’in on bir Yıldız, Güneş ve Ay’ı gözlemlediği tarihi ve arkeolojik verilerle kanıtlanmıştır. Astronom İmhotep, pek çok yıldız gözlemlemiş, ancak ihtiyacını karşılayacak yıldızlar üzerine yoğunlaşmıştır. Sirius, Büyük Ayı Takımyıldızı ve Orion’un kemerindeki yıldızların gözlemlenmesiyle elde edilen astronomik bilgiler sayesinde güneş takvimini yapmıştır. İmhotep, Nil Taşkınını ön görerek önlemlerini almış ve sorunlarını çözerek amacına ulaşmıştır.

On bir yıldıza ait astronomi bilgisi ile dünyanın ilk piramidi olan Basamak Piramidini inşa etmiştir. Tahıl silosu olarak tasarladığı ve kullanıma açtığı Basamaklı Piramit’te ‘On Bir’ adet tahıl deposu yaparak astronomi bilgisiyle gözlemlediği ‘On Bir Yıldız’ı adeta yapıya mühürlemiştir. Bu nedenle İmhotep’ten sonra gelenler de on bir yıldız olgusunu, yaptıkları piramitlerde ve diğer bazı yapılarda uygulamışlardır.

   (Basamaklı Piramit’e kuşbakışı)

Westcar Papirüsleri’nde Imhotep Detayı

Antik Mısır’da MÖ 1700 yıllarında yazılan Westcar Papirüsleri’nde din adamlarının ve sihirbazların mucizelerinin anlatıldığı beş hikaye vardır. Dünya edebiyatının gelişmesi açısından çok önemli metinler olan bu hikayeleri anlatanlar, Dördüncü hanedanlık döneminde Kral Keops’un oğullarıdır. İsminin yazılı olduğu yer tahrip olmuşsa da birinci hikayede anlatılan mucizelerin İmhotep’e ait olduğuna inanılmaktadır.

Antik Mısır’da tarihten silinmek istenmiş ve bu sebeple belgelerden ismi yok edilmek istenmiş birkaç şahsiyetten biri olmuş olan İmhotep’in baktığımızda ülkesine çok fazla katkısı olsa da sırf farklı bir dine özellikle de tek tanrılı bir dine inancı olması hasebiyle isminin geçtiği çoğu yerin tahribe uğradığını söyleyebiliriz.

Antik Mısır Kayıtlarından Hz. Yusuf’la İlgili Bilgi Bulmak Neden Bu Kadar Zor?

Yusuf peygamber (Joseph/İmhotep) ve ailesinin Mısır’daki 400 yıllık ikâmetlerinde neler başardıklarını unutmak istemiş olabilirler. Bunun bir örneği Mısır tarihinde zaten bilinmektedir. Mısır Firavunlarından Akhenaton, çok tanrılı dini terk edip tevhid dini seçmişti. Ölümünden sonra düşman ilan edilerek, yaptıkları bütün iyi şeyler Mısırlılar tarafından silinip yok edildi. Öyle anlaşılıyor ki; Mısır’daki derin yapılar tevhid inancı ile tarih boyunca uğraşmış ve onu ülke gündeminden silmeye çalışmıştır.

• Not: Ayrıca İmhotep, papirüs rulolarını bulan kişi olarak da tarihe geçmiştir.

Papirüsle ilgili bilgi edinmek için İslam Ansiklopedisi’nde müellifi Nuray Yıldız’ın olduğu yazıyı inceleyebilirsiniz.